ĐỊA ĐÀNG Ở PHƯƠNG ĐÔNG - OPPENHEIMER VÀ CHU THỰC SỰ NÓI GÌ

Người Việt họ có một truyền thống quí báu là vô cùng tôn kính tổ tiên. Các truyền thuyết thần thoại Rồng Tiên, mười tám hoánh vua Hùng, Thánh Gióng, đánh Tinh – Thủy Tinh, cùng phần đông trang sử oanh liệt về Bạch Đằng, Chương Dương, đưa ra Lăng, Đống Đa, Điện Biên Phủ… chắc hẳn rằng đã thấm vào từng tế bào của mỗi con dân khu đất Việt. Vày thế chúng ta rất mẫn cảm với những tin tức về nguồn gốc con fan và văn hóa Việt. Có lẽ đó là lý do Oppenheimer cùng Chu từng được xã hội người Việt, cả trong và bên cạnh nước, tiếp nhận và đàm luận rất nồng nhiệt. Vậy Oppenheimer và Chu sẽ thực sự nói gì?

1. OPPENHEIMER VÀ ĐỊA ĐÀNG Ở PHƯƠNG ĐÔNG:

Stephen Oppenheimer là chuyên gia nhi khoa nhiệt đới gió mùa người Anh, từng những năm thao tác tại Đông Á, Đông phái nam Á và châu Phi. Sau thời điểm trở về Anh năm 1996, ông bắt đầu viết sách thịnh hành kiến thức về xuất phát loài người, mà tiêu biếu là hai thành tích Địa Đàng nghỉ ngơi phương Đông: lục địa Đông nam giới Á bị chìm (Eden in the East: The Drowned Continent of Southeast Asia) năm 1999 với Rời khỏi Địa Đàng (Out of Eden) năm 2004. Địa Đàng sinh sống phương Đông viết về vùng Đông phái mạnh Á, nhưng mà lúc chưa bị nước biển khơi nhấn chìm vì băng rã sau kỉ bỏ mình được call là lục địa Sunda (Sundaland); còn Rời khỏi Địa Đàng viết về những cuộc thiên di trường đoản cú châu Phi để chiếm lĩnh hành tinh của người văn minh (Homo sapiens), ban đầu từ hơn 50 nghìn năm trước.

Bạn đang xem: Địa đàng ở phương đông

Địa Đàng sống phương Đông bạn dạng tiếng Việt đã làm được NXB Lao Động và Trung tâm văn hóa truyền thống Đông Tây ấn hành năm 2005, với bản dịch của Lê Sỹ Giảng và Hoàng Thị Hà, vị giáo sư Cao Xuân Phổ hiệu đính. Với đều tác phẩm bao gồm nột dung mang tính chất liên và xuyên ngành như Địa Đàng làm việc phương Đông, vấn đề chuyển ngữ khi nào cũng là các bước rất nặng nề khăn, vất vả và những thách thức; và nó đưa ra quyết định không nhỏ dại tới sự lĩnh hội của tín đồ đọc. Chính vì như vậy trước khi bước vào nội dung ví dụ của tác phẩm, xin dìm xét về chất lượng lượng bạn dạng dịch.1.1. Về hóa học lượng bạn dạng dịch:

Đầu tiên cần xác minh sự cẩn trọng và trang nghiêm của những dịch giả, khi chúng ta mời cả một vị giáo sư nhằm hiệu đính. Đó là điều rất đáng để trân trọng, vày nghệ thuật thì lâu năm mà cuộc sống thì ngắn, không người nào có đủ kỹ năng trong những lĩnh vực, dù ở tầm mức tối thiếu. Vị thế, tuy ko có bạn dạng gốc tiếng Anh nhằm đối chiếu, tuy thế tôi nghĩ, về cơ bản, các dịch giả sẽ chuyển cài đặt tương đối không thiếu thốn các cách nhìn cơ phiên bản của Oppenheimer.

Tuy nhiên, nếu như xét nghiêm ngặt hơn, chẳng thể nói chính là một phiên bản dịch tốt, lúc thấy rất nhiều lỗi rất cạnh tranh chấp nhận. Dưới đây là một số tỉ dụ điển hình.

+ “Ngay lập tức cửa hàng chúng tôi xuất bản ấn phẩm The Lancet” (trang 302). Chắc chắn là Oppenheimer cần yếu xuất phiên bản tạp chí y khoa lừng danh The Lancet. Đây có thể chỉ là lỗi in ấn, nhưng cũng cần được dịch chuẩn chỉnh và nhuyễn hơn, chẳng hạn “Ngay nhanh chóng chúng tôi chào làng trên ấn phẩm The Lancet”.

+ “ADN bào quan” (trong các chương 6-7, trang 285-346). Để theo dõi hành trình các cuộc thiên di của fan hiện đại, giới khoa học nghiên cứu và phân tích các bỗng biến tự nhiên tại ADN ti thể (mitochondrial DNA), do mẹ truyền mang lại con, và tại ADN nhiễm sắc thể Y (Y chromosomal DNA), do cha truyền cho bé trai. Chính vì như thế dịch “ADN bào quan” là sai, vì quanh đó ti thể, còn tương đối nhiều loại bào quan liêu khác. Chỉ việc tra cuốn từ điển tiếng Anh chuyên về y sinh học bất kì là tránh được sai sót này.

+ “Phương pháp đối chiếu đã tồn tại trong gần 7000 năm qua” (trang 202). Nếu bản dịch đúng thì Oppenheimer đang mắc một lỗi rất sơ đẳng. Để phân tích quan hệ giữa những ngôn ngữ, fan ta dùng nhiều phương pháp, trong đó có phương pháp so sánh. Bằng cách so sánh một trong những đặc trưng điển hình, những nhà ngữ học rất có thể tìm ra mối tương tác giữa các ngôn ngữ, tất cả quan hệ xuất phát – phân phát sinh. Theo tuyên cha của giới siêng gia, phương pháp này hoàn toàn có thể tìm về nơi bắt đầu nguồn của các ngôn ngữ từ bỏ 7000 năm ngoái (giới hạn hiện nay hành của các phương thức ngữ học khi tầm nã ngược về thừa khứ là 9000 năm trước). Ở đây chắc hẳn rằng các dịch giả vẫn sai lầm, chứ chưa phải Oppenheimer.

+ “Người cổ xưa 120.000 năm trước” (chú phù hợp tại hình 15, trang 159). Nguyên văn giờ Anh là “Homo sapiens for over 120,000 years”; với nó buộc phải được dịch thành “Người khôn (hay người hiện tại đại) hơn 120.000 năm trước”. Theo phiên bản dịch thì toàn bộ loài người hiện nay đều là “người cổ đại”!

+ “Ôi, phương Đông là phương Đông, châu âu là phương Tây và chẳng bao giờ chúng chạm chán được nhau, cho tới ngày cả hai ngồi vào cái ghế Phán xét cuối cùng của Thượng Đế…” (trang 713). Đây là lời dịch sai trả toàn, cả về ngữ nghĩa lẫn cú pháp, nên rất có thể dẫn tới sự hiểu lầm ý tứ sâu sắc của tác giả.

Nguyên văn giờ đồng hồ Anh của nhì câu thơ đó như sau:

“Oh, East is East, and West is West, and never the twain shall meet,

Till Earth & Sky stand presently at God’s great Judgment Seat;

Đó là hai trong các bốn câu thuộc khổ thơ cần sử dụng để mở màn và kết thúc bài thơ lâu năm Khúc ca Đông Tây của Kipling, đơn vị văn Anh đoạt giải Nobel. Vị mấy câu thơ này mà fan ta vẫn hiểu lầm Kipling, lúc chứng kiến tận mắt ông là người phân biệt Đông Tây; trong lúc theo văn bản thì trái lại mới đúng là sự thật. Nhì câu thơ trên rất cần được dịch như sau:

“Ôi, Đông là Đông, Tây là Tây, với hai phía không khi nào gặp mặt,

Chừng làm sao Trời và Đất vẫn còn đó đứng như hiện nay theo phán quyết to con của Thượng Đế;”

Và nhị câu thơ tiếp theo là:

Nhưng sẽ chẳng bao gồm Đông tuyệt Tây, chẳng có ranh giới, tương tự nòi xuất xắc sinh nở, Khi hai người lũ ông táo bạo mẽ đối mặt nhau, họ đến từ hai tận cùng Trái đất!”

(But there is neither East or West, Border, nor Breed, nor Birth,

When two strong men stand face to face, tho’ they come from the ends of the earth!)

Như vậy theo Kipling, ngược với nhì hướng Đông Tây không bao giờ gặp được nhau (điều vượt hiển nhiên), thân hai nền văn hóa Đông Tây không thể có một nhãi con giới chia giảm nào, dù là địa lý tuyệt giống nòi.

Cũng cần chú ý rằng, tuy đó là lỗi nặng, nhưng phải thông cảm với những dịch giả, vì bao gồm Oppenheimer cũng thiếu hiểu biết nhiều đúng Kipling.

Trước khi gửi sang phần nội dung, xin kể lại rằng, có lẽ Địa Đàng nghỉ ngơi phương Đông giờ đồng hồ Việt chưa phải là một bản dịch tốt, tuyệt nhất là địa thế căn cứ vào lối hành văn.

Về câu chữ tác phẩm:

Địa Đàng sinh hoạt phương Đông giờ đồng hồ Việt bao gồm 787 trang, được chia thành hai phần. Phần 1: Đá, xương, gene cùng tiếng nói gồm 7 chương, với dung lượng 302 trang (từ trang 47 tới trang 348), được dùng để làm trình bày các vật chứng địa chất, khảo cổ, ngôn ngữ và di truyền. Phần 2: Lời thì thầm Trung Hoa tất cả 9 chương, dung tích 364 trang (từ trang 349 tới trang 712), dùng làm trình bày những truyền thuyết, được Oppenheimer xem như một loại bằng chứng về nguồn gốc các tộc người. Ngoài ra là lời giới thiệu, lời tựa, lời cảm ơn cùng phần mở đầu (tổng cộng 42 trang); cùng lời kết, chú thích và danh mục những hình minh họa (gồm 75 trang)

Có thể cầm lược những quan điểm cơ phiên bản của Oppenheimer trong Địa Đàng sinh sống phương Đông như sau: 1) Đông phái mạnh Á là cái nôi trước tiên của nông nghiệp, xét trên phạm vi toàn cầu, chứ không hẳn vùng Lưỡi liềm Phì nhiêu; cùng chính bạn Đông nam Á đang truyền kinh nghiệm trồng lúa nước cho tất cả những người Hán, chứ không phải ngược lại; 2) Đông nam Á là cội nguồn của nhiều yếu tố trong các nền cao nhã phương Tây. Bên cạnh đó là cách nhìn ít đặc biệt hơn: người Đông nam giới Á, chứ chưa hẳn người Trung Quốc, sẽ thiên di tới vùng Đa Đảo (Polynesia) phía Nam tỉnh thái bình Dương.

Có thể nói đây là những quan lại điểm mang ý nghĩa cách mạng, khi xoay ngược hiểu biết hiện nay hành của thế giới về thời tiền sử. Nói theo thế thiên văn gia Carl Sagan (cha đẻ chương trình tìm kiếm những nền văn minh ngoài hành tinh SETI bằng cách theo dõi sóng điện từ liên hành tinh), kia là phần đông tuyên ba khác thường. Vậy bằng chứng mà Oppenheimer đưa ra có đạt mức độ tin tưởng tương xứng tốt không? (Tiêu chí Carl Sagan nức danh trong khoa học: Tuyên bố dị kì đòi hỏi bằng cớ khác thường).

Xem thêm: Sh Mode Màu Bạc Mờ - Nên Mua Sh Mode Màu Gì

Đầu tiên xin nhấn mạnh vấn đề rằng, có lẽ rằng Oppenheimer là người thứ nhất (và duy nhất?) xem thần thoại cổ xưa hay lịch sử một thời là mô hình bằng chứng quan trọng đặc biệt về xuất phát các tộc người, thậm chí quan trọng hơn các vật chứng vật hóa học như khảo cổ, di truyền hay ngôn ngữ. Chính vì thế mà ông giành cho phần 2 (phần về những truyền thuyết) cho tới 364 trang, trong lúc phần 1 (dành cho những bằng hội chứng khảo cổ, di truyền cùng ngôn ngữ) chỉ bao gồm 302 trang. Chắc hẳn rằng đây là việc mất bằng phẳng nghiêm trọng.

Theo quan niệm truyền thống, huyền thoại chỉ gồm vai trò giúp sức trong việc tìm và đào bới hiểu xuất phát và lịch sử hào hùng các tộc người hay những dân tộc nhưng thôi. Đóng vai trò ra quyết định phải là các vật chứng vật chất như khảo cổ, ngôn từ hay di truyền. Lý do như vậy? Câu trả lời là khoa học hoàn toàn có thể xác định niên đại của các bằng chứng vật chất tương đối đúng mực bằng nhiều kĩ thuật không giống nhau; nhưng hầu hết không thể khẳng định tuổi của huyền thoại. Vì vậy khi thấy truyền thuyết thần thoại của hai đội người có không ít đặc trưng riêng lẻ giống nhau, có thể suy luận họ có quan hệ bắt đầu với nhau; nhưng vị khó xác minh tuổi của nhì truyền thuyết, nên số đông không có khả năng xác định team nào đóng vai trò nguốn gốc, nhóm nào là phân phát sinh.

Khi dùng lịch sử một thời như bằng chứng khoa học, xin hãy lưu giữ rằng, sử thi rất có thể mang nhiều tin tức về mối cung cấp gốc; trong khi huyền thoại chủ yếu thể hiện ước mơ. Từ thần thoại trăm trứng, liệu bạn cũng có thể biết người Việt mở ra tự bao giờ, chỗ nào và có xuất phát di truyền ra làm sao hay không? Nói biện pháp khác, độ tin tưởng của các huyền thoại cũng đầy … nhan sắc màu huyền thoại!

Oppenheimer hay dẫn các huyền thoại về những người dân khôn ngoan đến từ phương Đông. Và ông trả định đó là fan Đông nam Á, bởi vì tránh nàn hồng thủy khoảng tầm 8-10 ngàn thời gian trước tại lục địa Sunda (do băng rã cuối kỉ băng hà mà nước biển rất có thể dâng cao hàng trăm ngàn mét), nên đã cưỡi thuyền ra sở hữu hệ quần đảo Nam Thái bình dương và hướng đến phương Tây, tới tận Lưỡng Hà, thậm chí là cả Trung Âu. Và chủ yếu họ vẫn gieo mầm cho các nền văn minh tỏa nắng rực rỡ tại phương Tây tính từ lúc Thời đá mới. Tuy nhiên phương Đông so với người Cận Đông là phương Đông nào, Apganistan, Ấn Độ, Tây Tạng, china hay Đông phái nam Á ngày này? có lẽ chẳng ai biết, ví như chỉ địa thế căn cứ vào truyền thuyết. Và chúng ta đành buộc phải rời khỏi nghành nghề dịch vụ huyền thoại đầy thơ mộng để trở lại với các bằng chứng tuy hèn thi vị hơn nhưng hoàn toàn có thể “sờ nắn” và “đo đếm” được.

Có thể nói một cách tổng quát rằng, giả thuyết phụ của Oppenheimer (người Đông phái mạnh Á tràn xuống phía Đa Đảo) có thể là sự thật. Mặc dù cũng tránh việc bác bỏ vai trò của tín đồ Trung Quốc, khi Đài Loan được xem như là nơi vạc tích của ngữ hệ nam Đảo, là ngữ hệ của vùng Polynesia. Cùng trong hai quan niệm căn bạn dạng thì một phải xem xét lại (Đông nam Á là nơi cách tân và phát triển nông nghiệp đầu tiên), còn một sai hoàn toàn (Đông phái mạnh Á là bắt đầu văn minh nhân loại).

a) quan niệm Đông phái nam Á là chỗ phát tích nntt đầu tiên:

Giả thuyết trang bị nhất, Đông nam Á là cái nôi thứ nhất của cuộc phương pháp mạnh nông nghiệp & trồng trọt Thời đá mới, mặc dù không hoàn toàn sai như mang thuyết trang bị hai (sẽ bàn trong tiểu mục tiếp sau), dẫu vậy cũng tương đối khó nuốt. Quan niệm chính thức bây chừ vẫn là vùng Lưỡi liềm phì nhiêu màu mỡ tại Cận Đông new là vị trí thuần hóa cây xanh và đồ nuôi đầu tiên trên nỗ lực giới. Và ngay kế tiếp một loạt trung chổ chính giữa thuần hóa khác xuất hiện thêm tại những nơi trên chũm giới, bao gồm cả Bắc Mỹ. Nên nếu cho rằng, Đông phái mạnh Á là một trong những trung vai trung phong đó thì dễ dàng được gật đầu hơn. Vậy đâu là bằng chứng khảo cổ cho biết Đông phái mạnh Á là ngọn cờ đầu? Theo Oppenheimer thì bọn chúng đã chìm sâu trong nước biển do nàn Đại hồng thủy. Vậy họ hãy xem đó là 1 trong không hề ít giả thuyết khoa học đang chờ được bội nghịch nghiệm. Ngay Oppenheimer cũng chưa hẳn không thấy điều đó, như đã mô tả trong lời kết, mà chúng ta sẽ con quay lại tại đoạn cuối.

Còn bài toán trồng lúa nước thì sao? Đông phái nam Á hay Nam trung hoa là địa điểm trồng lúa đầu tiên? những nhà khảo cổ vẫn chần chừ về niên đại của các di chỉ khảo cổ. Di chỉ 7.000 năm tuổi tại Hemudu, mặt hồ Dongting vùng Hoa Nam, là dẫn chứng khảo cổ sớm nhất của lúa nước. Còn tại hang Ma, một di chỉ 8.800 năm tuổi trên Thái Lan, không có dấu dấu lúa gạo trong các thực đồ vật tìm thấy. Theo Gorman (1969), sẽ là số thực đồ do những người tiền nông nghiệp thu nhặt được. Tuy vậy theo hai nhà nhân học với khảo cổ Jolly với White ở trong Đại học tập New York, 1995, có tác dụng lúa nước được thuần hóa thứ nhất tại Đông phái nam Á trong khoảng thời gian từ 8.800 tới 7.000 năm trước.

Cần để ý rằng, trong lúc Đông nam giới Á cùng vùng Hoa phái mạnh vẫn phải đấu tranh về “bản quyền” trồng lúa đầu tiên, thì một vụ việc đã trở phải rõ ràng. Đó là bạn Nam Á (chủng lai giữa hai đại chủng Á và Phương Nam khoảng 10.000 năm trước, với đang Á hóa dũng mạnh mẽ), chứ không hẳn tổ tiên bạn Hán (thuộc đại chủng Á), bắt đầu là phần lớn người trước tiên trồng lúa nước (tại Hoa phái nam hoặc Đông phái mạnh Á). Xin nhấn mạnh thêm rằng, đến lúc đó, khoảng tầm 7000 năm trước, trả toàn chưa xuất hiện người Hán, người việt hay người Thái… như ta đọc ngày nay.

b) ý niệm Đông phái nam Á là nguồn gốc của thanh lịch nhân loại:

Oppenheimer gửi ra một số trong những bằng hội chứng (không rõ ràng) về bắt đầu Đông nam Á của tiến bộ Trung Cận Đông, vốn được xem là hạt tương đương của đương đại phương Tây. Chẳng hạn ông thấy dân New Guinea thường bị thiếu máu do một căn bệnh di truyền là alpha-thalassamemia. Vì fan Trung Đông cũng trở nên bệnh đó, cần ông suy luận, dân Đông phái mạnh Á vẫn tới Trung Đông với lập ra lộng lẫy cổ Ur cùng Ai Cập!

Để không làm mất đi thời gian của công ty đọc, xin xác minh rằng, sẽ là giả định hoàn toàn sai sự thật. Tại sao tôi dám chắc như đinh đóng cột đóng cột như vậy? tất cả hai lý do căn bản. đồ vật nhất, tín đồ Trung Đông trực thuộc đại chủng Âu (Caucasoid), trong những lúc ở Thời đá mới, người New Guinea ở trong đại chủng Phương nam (Australoid), còn người Đông nam Á hoặc thuộc đại chủng Phương Nam, hay là hỗn chủng giữa đại chủng Á (Mongoloid) cùng đại chủng Phương Nam. Không thể có chuyện một tổ người thuộc đại chủng này lại biến thành người trực thuộc đại chủng khác chỉ vào một thời gian ngắn như vậy. Vật dụng hai, và đặc biệt quan trọng hơn, hành trình các dấu gene giữa Đông cùng Tây ko ủng hộ Oppenheimer.

Theo đưa thuyết của Oppenheimer thì ta đề xuất thấy một mẫu gene đi trường đoản cú Đông phái nam Á hướng tới phía Tây. Trong Địa Đàng nghỉ ngơi phương Đông cũng có phiên bản đồ cái gene vì thế trên hình 34, trang 330. Còn trên thực tiễn thì sao? Theo hiệu quả của Dự án bản đồ gene của Hội địa lý nước nhà Mỹ, Quĩ gia đình Waitt với hãng IBM, chỉ thấy những dòng gene liên tục chảy từ Tây sang Đông cho tới tận Thời đá mới, chứ không thấy dòng trái lại (xem hình). Điều đó cho biết giả thuyết quan trọng đặc biệt nhất của Oppenheimer không nên với lúc này khách quan. Và đó là lí do khiến cho Địa Đàng ngơi nghỉ phương Đông ko được giới siêng môn reviews cao.

Giới thiệu Hoạt động siêng môn, nghiệp vụ
Công tác trưng bày
Tin tức Trưng bày Trưng bày chăm đề
Nghiên cứu vớt Khảo cổ họcẤn phẩm
Dự án BTLSQG Thông tin hữu dụng Hỗ trợ
Đợt khai quật thứ 7 mới đây, trong vòng 60 năm tổ chức triển khai khảo cổ di chỉ văn hoá Phùng Nguyên, các nhà nghiên cứu và phân tích đã phân phát hiện sản phẩm tấn hiện tại vật cùng hai ngôi chiêu mộ táng, trong số ấy còn gìn giữ di cốt của con bạn thời đại đồ dùng đồng từ thời điểm cách đó hơn 4000 năm.

Chiếc bình gốm Ban Chiang còn nguyên vẹn color sắc, dáng vẻ sau 5.000 năm vùi phủ dưới lòng đất.

Đợt khai thác thứ 7 bắt đầu đây, trong tầm 60 năm tổ chức khảo cổ di chỉ văn hoá Phùng Nguyên, các nhà nghiên cứu đã phạt hiện hàng tấn hiện nay vật cùng hai ngôi chiêu mộ táng, trong những số đó còn cất giữ di cốt của con fan thời đại đồ gia dụng đồng cách đó hơn 4000 năm.

Cách di chỉ văn hoá Phùng Nguyên hơn một giờ bay, Di chỉ khảo cổ Ban Chiang thuộc tỉnh Udon Thani (Thái Lan) được phát hiện năm 1957, có tương đối nhiều điểm tương đồng, với phần đa di vật tương tự có thuộc niên đại. hơn thế, ni Ban Chiang còn trở nên rạng rỡ hơn qua tác phẩm danh tiếng “Địa đàng ở Phương Đông- Eden in the East” của chưng sĩ Stephen Oppenheimer. Trước đó, năm 1992, Ban Chiang cũng sẽ được UNESCO công nhận là di tích Văn hoá của nhân loại. Hy vọng rồi trên đây di chỉ khảo cổ văn hoá Phùng Nguyên trên đất Việt Nam, cũng sẽ có một ngày như vậy.

Trên chiếc rốn nền cao nhã lúa nước tự Đà Nẵng, tôi mua vé xe cộ đò đi Vientiane, thủ đô hà nội nước CHDCND Lào, rồi từ phía trên đón xe đi Udon Thani, để đến di chỉ khảo cổ Ban Chiang. Địa danh này cuốn hút tôi từ sau thời điểm đọc cuốn “Địa đàng ở phương Đông” của Stephen Oppenheimer. So với cách đó ít năm, tuyến đường xe liên vận thế giới Lào - Việt đã thay đổi nhiều lắm. xe cộ tốt, mặt đường đẹp cùng ngày nào cũng đều có chuyến xuôi ngược. Đoạn mặt đường giữa nhị điểm dài khoảng tầm 1.100km, qua nhị lần cửa khẩu biên thuỳ Densavan, Nọng Khai để vào CHDCND Lào và vương quốc của nụ cười nhưng cứ dịu như không. Sau ngày đường xuyên Á bên trên trục tài chính hành lang Đông-Tây trường đoản cú Đà Nẵng đi thẳng Myanmar được khai thông, sự làm cho ăn, đi lại giữa dân cư ba nước Việt - Lào - Thái trở nên sống động và thuận tiện hơn không hề ít so với trước đó. Để mang đến Ban Chiang, từ bỏ Udon Thani, tôi phải đổi, đi dựa vào xe hai lần. Đoạn này không có tuyến xe công cộng. Tôi hơi ngạc nhiên vì điều bất tiện này. Địa danh Ban Chiang từ rất lâu vốn quen thuộc với giới lưu ý đến văn hoá Đông nam giới Á, và đặc biệt quan trọng còn trở cần thu hút rộng sau cuốn “Địa đàng ở phương Đông” lừng danh được xuất bản năm 1999 tại Anh cùng dịch sang trọng tiếng Việt năm 2006. Cuốn sách đã làm chấn đụng trong giới nghiên cứu và phân tích các nền lộng lẫy của gắng giới, bởi sự công bố rộng rãi những tư liệu của quá trình khai quật khảo cổ tại một số vị trí trên vùng Đông Bắc xứ sở nụ cười thái lan do các nhà kỹ thuật Mỹ, Thái Lan thực hiện từ năm 1957 mang đến nay. Trong đó, những hiện trang bị thuộc niên đại đồng thau, di hài bạn cổ và những vụn gạo... được phát hiện tại Ban Chiang và một số khoanh vùng lân cận, sẽ góp phần đặc biệt quan trọng xác định lại trung tâm của nền tao nhã lúa nước, niên đại biện pháp nay tự 7.000-10.000 năm có showroom tại khoanh vùng Đông phái mạnh Á. Rồi từ đây kỹ thuật canh tác cây lúa tiến nhanh phía Bắc, vào Trung Hoa; đi sâu về hướng Tây cho Ấn Độ... Chứ không hẳn xuất vạc từ giữ vực sông Dương Tử vốn được giới nghiên cứu sử học cùng khảo cổ cỗ vũ trước đó. Năm 1992, tổ chức triển khai UNESCO đã thừa nhận di chỉ khảo cổ này là di sản Văn hoá nhân loại.

Một góc bảo tàng Ban Chiang bên trên thực địa khảo cổ.

Xuống xe ngơi nghỉ ngã ba Nong Han, tôi đón một loại pickup dùng để làm chở nông sản, thừa giang vào quần thể di chỉ khảo cổ. Dù cho là thôn lộ, nhưng đường sá rộng lớn rãi, sạch đẹp. Phía hai bên đường đồng lúa xanh xuất sắc bời bời và bao la ngút tầm mắt. Phong cảnh trông không khác vùng đồng bởi sông Cửu Long của ta là bao. Nghe tôi trình làng là đơn vị báo Việt Nam, công ty xe, anh Chăng La bảo rằng, anh là người vùng Ban Chiang với tiện con đường về, anh sẽ chuyển tôi đi thăm khoanh vùng khai quật khảo cổ Ban Chiang luôn. Kỹ nghệ tiếp thị du lịch trong khi đã lấn sâu vào máu người dân thái lan từ thành thị đến nông thôn. Chắc hẳn rằng cảm thấy bất tiện khi nhằm tôi ngồi với mớ khoai, bí... Trên thùng xe, anh bảo xe cộ này chỉ để chở hàng nông sản đi bán. Mái ấm gia đình anh còn một chiếc xe đi chơi nữa với sẽ đưa tôi về Udon bởi chiếc xe cộ kia. bao gồm dịp thăm một số vùng nông thôn khu vực đông bắc Thái, tôi biết anh nói chưa phải để khoe của. Bạn nông dân Thái Lan đa phần có cuộc sống khá sung túc. Khôn cùng nhiều mái ấm gia đình ở nông thôn bao gồm hai loại ôtô, một để chở hàng, một để đưa gia đình đi chơi. Do giá thấp nên ôtô từ rất lâu là phương tiện thông dụng ở xứ sở của những nụ cười thân thiện thái lan như xe máy ở Việt Nam. Đặc biệt xe cộ cũ được bày bán không ít ở những khu khu đất trống đầu làng. So sánh hơi khập khểnh một chút ít thì tài sản như vậy là tương đương một gia đình trung lưu bên ta. màu gốm đỏ 5.000 năm toàn thể khu di chỉ khảo cổ Ban Chiang rộng khoảng 2,5km2 được chia thành hai quần thể vực. Sau khi lực lượng khảo cổ rút đi, các nhà kho lưu trữ bảo tàng học thailand đã lập cập khéo léo biến thực địa khảo cổ chủ yếu thành một bảo tàng safari world rộng khoảng chừng 500m2, không thay đổi hiện trạng khai quật. Trong khu bảo tàng này còn gìn giữ 2 cỗ di cốt vẹn tuyền của con bạn thời đại thiết bị đồng thau bí quyết nay rộng 5.000 năm, tương đương với niên đại các bộ xương tín đồ mới phát bây giờ di chỉ khảo cổ Phùng Nguyên (Việt Nam). Cách đó khoảng 5km là 1 trong những bảo tàng khác, được xây cất trên một khuôn viên trộng khoảng chừng 3ha, dùng để trưng bày và bảo quản hiện vật thu thập tại di chỉ. Bà Supawan - cai quản thư kho lưu trữ bảo tàng - trực tiếp chuyển tôi đi và giới thiệu khá cụ thể về thiết chế bảo đảm và vạc huy di tích khảo cổ này. Bà bảo: “So với các bảo tàng trên nhân loại thì Ban Chiang có phương pháp trưng bày khoa học không thể thua kém. Tuy nhiên độ tinh vi nhằm ra mắt cho du khách có một chiếc nhìn toàn cảnh về di sản văn hoá cố kỉnh giới quan trọng này yên cầu cao hơn hẳn”. chuẩn bị tâm lý cùng giúp khác nước ngoài dễ hình dung, “tour” tham quan du lịch bảo tàng bắt đầu từ phòng chiếu phim diễn tả “cuộc hành trình” tìm kiếm cách đây 50 năm; đến phòng bốn liệu bởi hình ảnh, rồi hiện vật trưng bày... Lịch sử vẻ vang nhân loại được tái hiện tại từ các cái bình gốm đánh đỏ đầu tiên có niên đại 5.000 năm, vùi sâu trong tâm đất hoặc giữ giàng tại những hang động, tới những bộ xương cùng các hiện đồ dùng tuỳ táng bởi đồng; những vụn gạo niên đại thiên kỷ trang bị 5 trước công nguyên... Thứu tự được giới thiệu trước đôi mắt du khách, nhộn nhịp như lịch sử hiện về. Ở Việt Nam, đến thời điểm này gần như chưa xuất hiện bảo tàng nào được trưng bày đẹp mắt và khoa học như vậy.